Grupy produktów spożywczych – scharakteryzuj wybraną
Żeby jakoś połączyć naukę z notką, postanowiłam opisać Ci wszystkie te grupy produktów. Oczywiście nie obędzie się bez niespodzianek, więc czytaj uważnie!
Grupy produktów
Na ogół wyróżnia się 10 grup produktów:- Mleko i produkty mleczne (mleko, napoje mleczne, sery twarogowe, sery podpuszczkowe, śmietanę, mleko w proszku i zagęszczone)
- Jaja
- Mięso, drób, ryby, podroby
- Produkty zbożowe (mąka, pieczywo, kasze, ryż, makarony i płatki śniadaniowe)
- Ziemniaki
- Suche nasiona roślin strączkowych (suche nasiona fasoli, grochu oraz soi i soczewicy)
- Warzywa, owoce, grzyby
- Orzechy i nasiona (orzechy włoskie, arachidowe, laskowe, pistacjowe, migdały, nasiona dyni, pestki słonecznika, sezam, mak)
- Tłuszcze spożywcze
- Cukier i wyroby cukiernicze
- „dobre” - takie, które wg Ciebie są bez zastrzeżeń, chcesz je jeść;
- „złe” - takie, które z jakiegoś, nawet najmniejszego, powodu wydają Ci się podejrzane, nieciekawe do jedzenia.
 |
| Zaraz przedstawię Ci zaszyfrowany opis 10 grup produktów. Weź kartkę i długopis i w trakcie czytania podziel je na dwie części: takie, które są wg Ciebie „dobre” oraz „złe”. Wyniki niebawem! |
Wszystkie te informacje przepisałam z książki o żywieniu człowieka*, którą niedawno czytałam. Dziś tylko symbolicznie opiszę Ci te grupy, a następnym razem ułożymy z nich jadłospis. Pokażę Ci też jakie zalecenia zostały podane w tej książce. Będziesz naprawdę zaskoczona!
Aha, mam jeszcze jedną prośbę: przeczytaj każdy opis grupy dokładnie, ale jednocześnie staraj się nie domyślać, co jest czym. Najlepiej czytaj to jak małe nieświadome dziecko, które jeszcze nic nie wie – bez żadnych uprzedzeń wybierz te grupy produktów, które najbardziej do Ciebie przemawiają. Nic Ci nie sugeruję, nic nie ubarwiam itd., po prostu przedstawiam suche informacje. Ok, już bez zbędnego gadania, zaczynamy:
Grupa QQQ
QQQ odgrywa bardzo ważną rolę w racjonalnym żywieniu, ponieważ jest bardzo dobrym źródłem pełnowartościowego białka o wysokiej przyswajalności, dostarcza wielu składników mineralnych oraz należy do ważnych źródeł witamin z grupy B.QQQ jest bogatym źródłem żelaza hemowego, które ma wysoką przyswajalność. W QQQ znajdują się również znaczne ilości cynku, miedzi, fosforu, wapnia, potasu, magnezu, kobaltu. QQQ dostarcza człowiekowi znacznych ilości witaminy B1, PP, B6 i B2, jest bogatym źródłem witaminy B12. Zawiera też witaminy A i E. Zawiera również witaminę D, nie tylko prowitaminę ale również aktywną biologicznie postać – kalcytriol.
Tłuszcz zawarty w QQQ wpływa na soczystość, kruchość, smak i aromat, zwiększa znacznie wartość kulinarną QQQ. Wysoka wartość odżywcza i walory zdrowotne niektórych QQQ wynikają z obecności w ich tłuszczu długołańcuchowych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Kwasy te (EPA, DHA) mogą m.in. ułatwiać uczenie się i poprawiać koncentrację.
Grupa RRR
Wartość energetyczna RRR wynika z wysokiej zawartości węglowodanów, głównie skrobi, natomiast ilość zawartego w nich tłuszczu i białka jest niewielka. W RRR występuje białko niepełnowartościowe. RRR są ważnym źródłem składników mineralnych – żelaza, magnezu, fosforu, potasu, a także cynku i miedzi. Jednak obecność błonnika i kwasu fitynowego zmniejsza przyswajalność tych pierwiastków. RRR należą do artykułów spożywczych bogatych w witaminy z grupy B, głównie B1, B6 i PP.Grupa SSS
SSS są bogate w białko, tłuszcze, składniki mineralne i witaminy. SSS są produktami o umiarkowanej zawartości kalorii. Białko SSS ma skład aminokwasowy, zbliżony do zapotrzebowania człowieka, dlatego ma bardzo wysoką wartość biologiczną. SSS zawierają ok. 10% tłuszczu, który charakteryzuje się wysoką zawartością kwasów tłuszczowych nasyconych i jednonienasyconych.SSS należy do najbogatszych źródeł cholesterolu, już spożycie jednego SSS pokrywa dzienne zapotrzebowanie człowieka na ten składnik. SSS są bogatym źródłem lecytyny. Jest to fosfolipid, którego głównym składnikiem jest witamina – cholina. Lecytyna decyduje o przepuszczalności błon komórkowych, uczestniczy w metabolizmie lipidów i cholesterolu, może zapobiegać gromadzeniu się cholesterolu i trójglicerydów w wątrobie oraz przyspiesza ich usuwanie z tego narządu. Chroni przed odkładaniem się cholesterolu w ścianach naczyń krwionośnych.
SSS są dobrym źródłem fosforu, żelaza oraz cynku, zawierają też magnez, potas, miedź, mangan, kobalt i jod, ale w mniejszych ilościach. W SSS występują znaczne ilości witaminy A, w postaci retinolu i beta-karotenu. SSS są obfitym źródłem witaminy D. SSS zawierają znaczne ilości ryboflawiny (witamina B2), witaminy B12 i folianów.
Grupa TTT
TTT to produkty o wysokiej wartości energetycznej. TTT charakteryzują się znaczną zawartością białka. TTT zawierają spore ilości fosforu, magnezu, potasu oraz żelaza i cynku. Niestety, składniki mineralne w nich zawarte nie są dobrze przyswajane z powodu obecności błonnika i kwasu fitynowego. W TTT występują duże ilości witamin z grupy B, szczególnie witamina B1. Wysoka zawartość błonnika i obecność cukrów wzdymających (stachioza, rafinoza, werbaskoza) ogranicza często stosowanie TTT w żywieniu człowieka.Grupa UUU
UUU zawierają białko o wysokiej wartości biologicznej. UUU należą do najbogatszych źródeł wapnia w pożywieniu człowieka. UUU są produktami bogatymi w witaminy. Są podstawowym źródłem ryboflawiny (witaminy B2), zawierają również inne witaminy z grupy B, przede wszystkim B1, B6 i PP. W niektórych UUU występuje ponadto witamina B12.Grupa VVV
VVV należą do produktów o bardzo niskiej wartości energetycznej. VVV są przede wszystkim źródłem składników mineralnych, witamin, błonnika i węglowodanów prostych. VVV dostarczają witamin B, C, E, K niacyny, folianów, karetonoidów. VVV zawierają również składniki mineralne, takie jak potas, magnez, żelazo, fosfor, miedź. Błonnik i kwas szczawiowy, występujące w VVV, zmniejszają biodostępność składników mineralnych.Grupa WWW
WWW charakteryzują się najwyższą wśród produktów spożywczych wartością energetyczną. WWW dostarczają witaminy A, D i E.Grupa XXX
XXX są produktami o małej wartości energetycznej, zawierają niewielkie ilości tłuszczu. O ich kaloryczności decyduje obecność węglowodanów złożonych, głównie skrobi. W XXX znajdują się niewielkie ilości białka, ale dobrego jakościowo. Ma ono podobną wartość biologiczną, jak białko zwierzęce. Wśród składników mineralnych w XXX przeważają potas i magnez. Zawierają również pewne ilości wapnia i fosforu oraz mikroelementy: żelazo, mangan, miedź, cynk, kobalt.XXX są jednym z najważniejszych źródeł witaminy C w diecie co wynika z częstotliwości spożycia. Dostarczają ponadto witamin z grupy B (B1, B6, PP) oraz witaminy K. Ludzie spożywają codziennie średnio 250-300 g XXX. Z tego powodu są uznawane za podstawowe źródło wielu składników odżywczych, mimo że zawierają ich stosunkowo niewiele.
Grupa YYY
YYY są spożywane przede wszystkim z uwagi na walory smakowe. Charakteryzują się wysoką wartością energetyczną. Większość YYY nie zawiera w zasadzie innych składników odżywczych z wyjątkiem węglowodanów, a wśród cukrów przeważa sacharoza. W niektórych wyrobach YYY znajdują się również znaczne ilości tłuszczów.Grupa ZZZ
ZZZ są produktami o bardzo wysokiej wartości kalorycznej, gdyż zawierają znaczne ilości tłuszczu. Kwasy tłuszczowe nienasycone stanowią nawet 80-90% ogółu tłuszczu zawartego w ZZZ. W ZZZ znajduje się dużo białka. Białko zawarte w ZZZ ma wysoką jakość i może stanowić zamiennik białka zwierzęcego.W ZZZ znajdują się znaczne ilości składników mineralnych (potas, wapń, magnez, żelazo, cynk). ZZZ są również bogatym źródłem selenu. Ponadto zawierają duże ilości witaminy E. Produkty te są oleiste, cechują się wysoką zawartością tłuszczu bogatego w wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Zawierają też węglowodany nieprzyswajalne, czyli błonnik pokarmowy.
Wybierz, co zechcesz
Po zapoznaniu się z powyższymi grupami produktów wybierz spośród nich te, które chciałabyś gościć na swoim stole oraz te, których wolałabyś unikać. Zapisz to sobie na kartce albo najlepiej wyślij mi swój podział na maila. Za 2 tygodnie rozwiązanie tej tajemniczej notki! ;-)* D. Czerwińska, Podstawy żywienia człowieka cz. 2, Podstawy żywienia i higieny, podręcznik do nauki zawodów: kucharz, technik żywienia i gospodarstwa domowego, kelner w technikum i szkole policealnej, wyd. Rea, Warszawa 2010
